Oneigenlijk gebruik hypothecair krediet is financieel risicovol
Het lijkt zo slim: een camper, auto of vakantie financieren vanuit een hypotheek. Volgens de VFN (Vereniging van Financieringsondernemingen in Nederland) komt het steeds vaker voor. Maar in de praktijk blijkt het een oneerlijke ontwikkeling die wel degelijk financieel gevaarlijk kan worden, stelt de voorzitter van VFN Martin Aalders in een artikel van het BKR.
Leennormen consumptieve kredieten verscherpt
Alle financieringsbedrijven zijn aangesloten bij de VFN, die als doel heeft verantwoord en veilig geld lenen voor consumenten. De afgelopen jaren zijn er aardig wat maatregelen genomen om de consument verantwoorder te laten lenen.
Zo zijn leennormen voor consumptieve kredieten (zoals persoonlijke leningen) aangescherpt in 2021 en 2022, om overcreditering te voorkomen. Als consumenten minder kunnen lenen, hoeven zij ook minder en minder lang terug te betalen, is de achterliggende gedachte. Consumenten kunnen nu duizenden of zelfs tienduizenden euro’s minder lenen dan vóór 2021.
Leennormen hypotheek versoepeld
Deze aangescherpte leennormen gelden echter niet voor hypotheken.
In tegendeel. De laatste jaren werd het steeds lastiger om een betaalbaar huis te vinden. Om aspirant-kopers een eerlijkere kans te geven op de woningmarkt, zijn de leennormen voor de aanschaf van een eigen huis versoepeld. Het tweede inkomen van een huishouding mag nu voor 100% worden meegenomen in de berekening van de maximale hypotheek.
Daarnaast hebben hypotheekaanbieders een (naar verhouding) lagere inflatiecorrectie voor hun kosten doorgevoerd.
Dat maakt het voor huizenkopers financieel net iets makkelijker om een eigen woning te kopen, terwijl consumenten die geld lenen voor een consumptief doel (auto, camper, boot) juist minder kunnen lenen.
Verschillende producten, verschillende dynamiek
Het hypothecaire krediet en consumptief krediet zijn compleet verschillende financiële producten en hebben ieder een eigen dynamiek op het gebied van bestedingsdoel, looptijd en rente.
Een hypotheek is uitsluitend bedoeld voor de aanschaf van een koopwoning. De looptijd is 30 jaar.
Een consumptief krediet sluit men af voor de verbouwing van die woning, of voor een ander leendoel zoals een auto. De maximale looptijd is 10 jaar.
De laatste tijd krijgt de VFN echter steeds meer signalen dat hypotheken ook worden ingezet voor consumptieve aankopen. Denk aan een tweede hypotheek voor een boot of de hypotheek verhogen voor een camper of auto. Volgens de VFN levert deze handelwijze niet alleen een financieel risico op, maar is het ook oneerlijk voor mensen zonder hypotheek.
Want zij kunnen door de aangescherpte leennormen juist minder lenen met een consumptief krediet.
Financieel risico hypothecair krediet
Verhoogt iemand de hypotheek en wordt het extra geld gebruikt voor de aanschaf van een auto? Vaak staat men er niet bij stil dat een hypotheek 30 jaar loopt, terwijl de levensduur van een auto veel korter is. Daar komt bij dat huizenbezitters door de verhoogde hypotheek in een hogere risicoklasse vallen voor de hypotheekverstrekkers. Dat vertaalt zich in een hoger rentepercentage.
Huizenbezitters betalen dus nog jarenlang (extra) rente over de verhoogde hypotheek voor een auto, die allang niet meer in hun bezit is. Dubbel nadeel. Komt er een nieuwe auto, wordt de hypotheek opnieuw verhoogd - terwijl de eerdere verhoging nog loopt. Zo stapelen mensen krediet op krediet en vergroten zij telkens hun financiële risico.
Een consumptief krediet – zoals een persoonlijke lening – is juist wél bedoeld voor uitgaven zoals een auto. De rente ligt wat hoger dan bij een hypotheek, maar consumenten kunnen zelf de looptijd van de lening bepalen, met een maximum van 10 jaar.
Zo past een persoonlijke lening veel beter bij de levensduur van het bestedingsdoel. De lening is veel eerder afbetaald en daarom onder de streep voordeliger.
Zorgplicht
Elke financiële dienstverlener heeft een zorgplicht en is daarmee wettelijk verplicht de belangen van de klanten in acht te nemen en daarnaar te handelen. De zorgplicht is in het leven geroepen om de consument te beschermen en de juiste financiële beslissingen te laten nemen.
Zo is bepaald dat de looptijd van een krediet en het bestedingsdoel goed op elkaar afgestemd moeten zijn. Verhoog je een hypotheek en wordt het bedrag gebruikt voor een consumptief doel, is daar geen sprake van.
Bovendien concurreren hypotheekverstrekkers op de betaalbaarheid van het krediet. Dat was nou juist niet de bedoeling, want consumenten worden niet voor niets in wetgeving beschermd tegen overcreditering en schulden die ze niet kunnen dragen.
Als een aanbieder van een consumptief krediet dus oordeelt dat overkreditering dreigt, hoort een hypotheekaanbieder tot dezelfde conclusie te komen, aldus de VFN.
De VFN ziet hier een schone taak voor de aanbieders van hypotheken. Hypotheken dienen (weer) uitsluitend voor de aanschaf van een woning te worden verstrekt. Blijven hypotheekverstrekkers hun klanten toestaan om een tweede of verhoogde hypotheek te gebruiken voor consumptieve doeleinden, is het aan de AFM (Autoriteit Financiële Markten, de financiële waakhond in Nederland) om als toezichthouder stappen te zetten.
Wilt u meer weten over de mogelijkheden van verantwoord geld lenen? Neem dan contact met ons op of vraag een vrijblijvende offerte aan.